Antarktyda
Wszyscy znają historię wyprawy w celu zdobycia bieguna południowego, w której ścigali się Roald Amundsen i Robert Scott.Norweg wygrał wyścig 14 grudnia 1911 roku, pokonując swoich brytyjskich rywali, i wbił norweską flagę w śnieżną pokrywę bieguna. Historia tego kontynentu jest niezwykle ciekawa, ale oczywiście Antarktyda nie jest miejscem rozrywek kulturalnych. Tu człowiek obcuje z naturą i zwierzętami, które zbierają się w wielkiej liczbie i nie ruszają z miejsca, nawet gdy zauważą obecność ludzi.
Powierzchnia
14 mln km²
Ludność
od 1 do 5 tys.
Największe „miasto”
McMurdo Station, 1 200 mieszkańców (tylko latem)
Ciekawostki
Antarktyda to zamarznięta pustynia, a jej pokrywa lodowa stanowi 90% lodu znajdującego się na ziemi.
Na Antarktydzie mieszka najbardziej agresywne zwierzę świata. Lampart morski trzyma się blisko brzegu, gdzie łatwo jest zapolować na pingwiny.
Geografia Antarktydy
Antarktyda jest piątym pod względem wielości kontynentem na świecie, prawie dwa razy większym od Australii. Jak okiem sięgnąć, wszystko pokryte jest śniegiem i lodem. Lodu nie ma tylko na 2% obszaru kontynentu. Zimą pokrywa lodowa na brzegach przyrasta o 3 m grubości, a latem wybrzeże otoczone jest dryfującym lodem pakowym. Udając się w głąb kontynentu, natrafimy na pokrywę lodową sięgającą 2 km głębokości. Powstała ona na przestrzeni milionów lat w wyniku akumulacji śniegu. Od Antarktydy regularnie odrywają się gigantyczne góry lodowe, znacznie większe niż płaskie masy arktyczne, bo mające długość nawet 150 km. Na tej ogromnej, zmrożonej ziemi znajduje się oczywiście największy na świecie lodowiec. Lodowiec Lamberta ma kolosalne rozmiary: 60 km szerokości, 500 km długości i 2,5 km grubości. Największą geologiczną tajemnicą Antarktydy są ciepłe jeziora znajdujące się pod pokrywą lodową. W niektórych z nich woda na powierzchni ma temperaturę 4°C i jest słodka, podczas gdy w głębi temperatura dochodzi do 26°C, a woda jest słona.
Fauna i klimat Antarktydy
Morze otaczające Antarktydę jest bogate w plankton i składniki odżywcze, co sprawia, że znajdują tu wystarczająco dużo pożywienia zarówno małe organizmy żyjące na dnie morza, jak i ryby, ssaki wodne i ptaki, które przylatują latem na okres lęgowy. Rybitwa antarktyczna całkowicie oszalała na punkcie skorupiaków planktonowych. Ten niezwykły wędrowca gniazduje w okresie lęgowym na biegunie północnym, po czym co roku wędruje na biegun południowy, aby latem nasycić się planktonem. Na Antarktydzie jest bogactwo zwierząt i ptaków, ale niewiele roślin. Tylko trochę mchu porasta wybrzeże, zazieleniając się podczas krótkiego lata. Panuje tu znacznie surowszy klimat niż na Arktyce, a ponadto wieją silne wiatry i występują sztormy. Prędkość wiatru dochodzi do 100 m/s i jest to dość częste zjawisko. Siła wiatru wzmaga się w okresie zimowym, więc nie jest to dobry czas na wycieczki. Ciemność zapada tylko na krótki czas w ciągu doby, ale chłód jest wtedy ekstremalny – wrząca woda zamarza w mgnieniu oka, para przemienia się w chmurę śniegu, a wylana gorąca woda natychmiast w bryłę lodu. Lato trwa od listopada do lutego i wtedy ukazuje się niezwykłe piękno tego kontynentu. Promienie słońca grają na lodowej pokrywie prawie przez całą dobę, a stada pingwinów, fok, ptaków czy wielorybów wykazują niezwykłą aktywność. Na wybrzeżu temperatury w najcieplejszych miesiącach zbliżają się do 0°C, a w najzimniejszych spadają poniżej -20°C.
Wyzwania Antarktydy
Badanie i odkrywanie tego nieznanego, wysuniętego najbardziej na południe lądu rozpoczął James Cook, który jako pierwszy przypuszczalnie opłynął Antarktydę w latach 1772-1775. W 1895 roku Leonard Christensen, kapitan wyprawy norweskiej, jako pierwszy stanął na lądzie Antarktydy i rozpoczął wyprawę w głąb kontynentu. Norwegowie zawsze przodowali w odkrywaniu Antarktydy. W 1911 roku Roald Amundsen jako pierwszy człowiek dotarł na biegun południowy, po 2,5 miesiącach pokonywania niezwykle trudnej trasy psim zaprzęgiem. Do kontynentu mają roszczenia Australia, Francja, Nowa Zelandia, Chile, Wielka Brytania, Argentyna i Norwegia. Podzieliły one między sobą Antarktydę na sektory wyznaczone przez południki i tworzące wycinki koła. Pomimo niezgodności co do granic terytoriów wszystkie kraje wyraziły zgodę, że Antarktyda będzie służyła wyłącznie do badań naukowych, obowiązywał będzie zakaz jakichkolwiek działań militarnych, a kraje te będą strzec i chronić życia roślin i zwierząt na kontynencie. W obecnej chwili mieszkańcami kontynentu jest ok. 5000 naukowców z różnych krajów, a stacje badawcze rozmieszczone są wzdłuż wybrzeża i w okolicy bieguna.
Podróżowanie po Antarktydzie
Antarktyda to najbardziej odizolowane od cywilizacji miejsce na Ziemi. Zwierzęta, pogoda i ogólne piękno tego miejsca przekroczą Twoje najśmielsze oczekiwania. Większość przybywających po raz pierwszy na Antarktydę zadaje na głos pytanie: „Czy nadal jestem na Ziemi, czy to może inna planeta?”. Ten wielki kontynent jest jak cudowne marzenie, dzisiaj trochę bliższe spełnieniu dzięki statkom wycieczkowym przystosowanym do rejsów po zamarzniętych morzach i mającym klasę lodową oraz gumowe pojazdy typu „zodiak”, dzięki którym można zejść na ląd na obserwację zwierząt i ptaków w miejscach normalnie niedostępnych. Większość rejsów wycieczkowych na Antarktydę rozpoczyna się na południowym krańcu Ameryki Południowej, by po przepłynięciu sztormowej Cieśniny Drake’a przemieszczać się między wyspami wzdłuż Półwyspu Antarktycznego. Na Antarktydzie czekają Cię wakacje wśród wielkich zwierząt morskich i mnogości ptaków. W wodach wokół dryfującego lodu fiszbinowce i humbaki błękitne odfiltrowują pokarm, na ląd wychodzą foki, aby nakarmić młode, lwy morskie i orki oceaniczne polują na ryby, a tysiące pingwinów zajmują się, prawie tak jak ludzie, przedszkolem młodych i uczą nowe pokolenie pływać. Jak okiem sięgnąć, ptaki budują gniazda, gdzie tylko się da. Można tu obserwować takie gatunki, jak albatros królewski, albatros wędrowny, wydrzyk wielki, pochwodziób żółtodzioby, rybitwa antarktyczna czy nawałnik. Po horyzont rozpościerają się widoki gór lodowych, kry i górzystych zatok, a od lodowców odbija się czyste, jaskrawe światło słoneczne.
