Szkockie lato w kratkę

Po spotkaniu z pilotem Albatros Travel na lotnisku Okęcie wylecimy do Szkocji.

Wylądujemy na lotnisku w Edynburgu skąd wyruszymy autokarem do Glasgow, które w 1990 roku było Europejską Stolicą Kultury. Droga będzie wiodła przez szkockie niziny, które są najbardziej zaludnionym obszarem w kraju - aż 75 procent ludności mieszka w okolicach Edynburga i Glasgow. Szkocja, czyli północna część Wielkiej Brytanii, ma długą i barwną historię oraz bogatą kulturę, która pod wieloma względami różni się od angielskiej. Szkoci posługują się również własnymi językami takimi jak: Scots (szkocki, zachodniogermański), gaelicki (celtycki) oraz szkockimi odmianami angielskiego.

Mieszkańcy Szkocji mają głębokie poczucie własnej odrębności i niezależności od Wielkiej Brytanii. Wciąż tkwi w nich pamięć o średniowiecznych wojnach, bohaterach-rebeliantach takich jak William Wallace czy Robert Bruce. Pamiętają też o zabójstwie Marii Stuart przez królową Elżbietę I. Do dziś w pełni nie zaakceptowali unii personalnej z Anglią zawartej w 1603 roku kiedy na tronach obu Królestw zasiadł Jakub I Stuart oraz zjednoczenia z Królestwem Anglii w 1707 roku, mimo iż mają szeroką autonomię w postaci własnej administracji, kościoła, szkolnictwa i sądownictwa.

Po przybyciu do Glasgow zameldujemy się w naszym hotelu. Jeśli czas pozwoli to udamy się na krótki spacer po Glasgow. Dzisiejsza kolacja we własnym zakresie.

Po śniadaniu opuścimy największe miasto Szkocji i udamy się na północ przez Park Narodowy Trossachs, który pod wieloma względami jest kwintesencją szkockiego, wyżynnego krajobrazu z wrzosowiskami, rozległymi lasami, rzekami i krystalicznie czystymi jeziorami. Miniemy między innymi największe jezioro Wielkiej Brytanii, czyli Loch Lomond. Przekonamy się na własne oczy, czy brzeg jeziora jest tak piękny, jak sławi go melancholijna szkocka pieśń ludowa ”Loch Lomond”.

W północnej części parku narodowego o powierzchni 1895 km² znajduje się większość szczytów jakie można spotkać w parku, które mają różne nazwy jak Munros, Corbetts, Donalds i Grahams. Jadąc do Inveraray mijamy strome klify w regionie Argyll i przejedziemy  do wzdłuż słonego jeziora Loch Fyne. Odwiedzimy urzekający zamek Inveraray, siedzibę księcia Argyll, który jakiś czas temu przeżył prawdziwy najazd filmowców i aktorów kiedy kęcono tu  jeden z odcinków wielokrotnie nagradzanego serialu ”Downton Abbey”.

Po wizycie w zamku przejedziemy do miasta Inverary, gdzie będzie czas na obiad i krótki odpoczynek i przed dalszą podróżą w kierunku Parku Narodowego Glencoe.
Poobiedzie wyruszymy do górskiego Parku Narodowego Glencoe. Tutaj wybierzemy się na ok. 3 km spacer w trakcie którego będziemy mogli podziwiać piękną przyrodę, ale też poznamy mroczną historię rzezi jakobitów, która miała miejsce Glencoe w 1692 roku.

Po wędrówce na łonie natury kontynuujemy jazdę w kierunku małego miasteczka Fort William

Miasto zostało pierwotnie założone przez Anglików jako fort chroniący przed zbuntowanymi szkockimi góralami, ale dziś jest ulubionym miejscem miłośników wypoczynku na świeżym powietrzu. Wiele osób przyjeżdża tutaj, aby wspiąć się na najwyższą górę Wielkiej Brytanii, Ben Nevis (1345 m n.p.m.) lub wędrować po pięknej okolicy. Tutaj spędzimy dwie kolejne noce.

Trasa ok. 210km

Program tego dnia będzie dość długi, ale warto podjąć wysiłek wyprawy, odwiedzimy bowiem jedną z najpiękniejszych wysp Wielkiej Brytanii, Isle of Skye.

Zanim dotrzemy na wyspę Sky zatrzymamy się po drodze przy pomniku w Glenfinnam. Pomnik został wzniesiony na cześć Karola Edwarda Stuarta - znanego również jako Bonnie Prince Charlie - który przewodził ostatniemu powstaniu jakobitów w 1745 roku, próbując po raz kolejny wyzwolić Szkocję spod panowania angielskiego. Pomnik został zbudowany nad jeziorem Loch Shiel w miejscu, gdzie książę wzniósł sztandar królewski, aby rozpocząć walkę z angielską supremacją.

Następnie nasza droga prowadzi do wioski rybackiej Mallaig, gdzie w 1996 roku Lars von Trier nakręcił swój słynny film „ Przełamując fale”. Przyroda Szkocji często pojawiała się na wielkim ekranie, w tym w filmach o Harrym Potterze, Robin Hoodzie, Rob Royu, a także we wspaniałym, oscarowym dziele „Braveheart” z Melem Gibsonem w roli bohatera narodowego Szkocji - Williama Wallace'a.

W Mallaig wsiądziemy na prom i po ok. pół godzinie dopłyniemy do Armadale na wyspie Sky. To największa (1665 km²) i najbardziej wysunięta na północ wyspa archipelagu Hebrydy Wewnętrzne. Jej krajobraz to bezkresne wrzosowiska, strome klify, liczne jeziora, malownicze wodospady i urokliwe wioski, w których życie toczy się dzień po dniu swoim spokojnym tempem. Wyspa słynie również z whisky single malt Talisker, która przez 10 lat dojrzewa w beczkach przed butelkowaniem.

Odwiedzimy Armadale Castle Gardens, znajdujący się blisko przystani promowej, składający się z ruin zamku i ogrodów zajmujących powierzchnię około 40 hektarów, otoczonych malowniczym lasem. Zamek Armadale był niegdyś rezydencją klanu Macdonald, ma bogatą historię, a dzięki fundacji, która przejęła teren w 1971 roku fasada zamku została odrestaurowana, a ogród pieczołowicie przywrócony do swojej dawnej świetności. Fundacja, która należy do klanu Donald, ma na celu przede wszystkim edukowanie i przekazywanie wiedzy na temat historii Wyżyn Szkockich oraz dziejów klanów, ze szczególnym uwzględnieniem klanu Donald.

Region Highlands (Wyżynna Szkocja) na północy kraju był niegdyś podzielony na mniejsze jednostki, pozostające w strefie wpływów organizacji rodzinno-społecznych, zwanych klanami, które walczyły ze sobą o władzę i terytoria. Członkowie klanów nosili góralskie stroje uszyte z kraciastej wełnianej tkaniny zwanej tartan, której unikatowy wzór ułatwiał identyfikację przynależności do poszczególnego klanu.

Od około XVI wieku Szkoci zaczęli szyć z tartanu znane nam dziś kilty, czyli spódnice. W latach 70. zarejestrowano 141 standardowych wzorów w szkocką kratę, zatwierdzonych przez radę klanu. Dzisiejsi projektanci mody rozpowszechnili wzór w szkocką kratę na całym świecie, chociaż oficjalnie wzory należą do klanów, które w celach reprezentacyjnych nadal posługują się swoimi, unikatowymi i przypisanymi im wzorami.

Jadąc wzdłuż północnego wybrzeża wyspy po drodze widzimy inne wyspy, należące do Szkocji. W sumie do Szkocji należy prawie 1000 wysp, w tym archipelagi Szetlandów, Orkady i Hebrydy. Wreszcie docieramy do małego miasta portowego Portree, którego promenada portowa zaprasza na krótki spacer zakończony filiżanką kawy lub herbaty.

Po dniu pełnym wrażeń opuszczamy wyspę Skye po południu i kierujemy się w stronę naszego hotelu w Fort William.
Po powrocie do hotelu zjemy zasłużoną kolację.

Trasa ok. 290km

Z Fort William wyruszymy w kierunku Loch Ness i Iverness jadąc między innymi wzdłuż uskoku geologicznego Glen Mor.

Zanim dotrzemy do Iverness zobaczymy ruiny XII-wiecznego zamku Urquhart, położonego na niewielkim cyplu, skąd można podziwiać widok na słynne jezioro Loch Ness. Tutaj wreszcie zmierzymy się z legendą potwora z Loch Ness. Loch Ness jest drugim co do wielkości jeziorem Szkocji, ale ze względu na swoją dużą głębokość jest w nim więcej słodkiej wody niż we wszystkich jeziorach w Szkocji i Walii – razem wziętych! Mówi się, że w głębinach tego jeziora pływa Nessie, czyli tzw. potwór z Loch Ness. Może będziemy mieć szczęście i zobaczymy cień wyłaniającego się z oddali potwora o długiej szyi i niewielkiej głowie?

Następnie docieramy do miasteczka Inverness, które jest pięknie położone na styku wyżyn z morzem. Zaplanowaliśmy tu trochę czasu wolnego do wykorzystania według własnego uznania. Można udać się na zakupy w najbardziej wysuniętym na północ centrum handlowym Szkocji, zwiedzić niektóre z małych kościołów w mieście lub przejść się nad rzeką Ness, która przepływa przez miasto. Nasz pilot chętnie udzieli wszelkiej rady czy pomocy.

Po południu udajemy się do naszego przytulnego hotelu, który znajduje się w pięknym otoczeniu Parku Narodowego Cairngorm. Podobno zamieszkują go duchy... przekonajmy się o tym sami!

Po zameldowaniu zjemy razem kolację.

Trasa ok. 150km

Okolice rzeki Spey, czyli Speyside, słyną z doskonałych destylarni whisky. Sama nazwa tego alkoholu pochodzi od łacińskiego „aqua vitae”, czyli „woda życia”, jak nazywali whisky produkujący ją jako pierwsi mnisi, co w tłumaczeniu na gaelicki brzmi „uisge beatha”. Z czasem nazwa ta skróciła się do „uiskie”, aby wreszcie wyewoluować do dzisiejszej, znanej na całym świecie  „whisky”. Odwiedzimy jedną z lokalnych destylarni, gdzie czeka nas degustacja whisky, ale przedtem dowiemy się jak wygląda proces produkcji tego alkoholu,

Po wizycie w destylarni kierujemy się na północ do wybrzeża Moray, mijając po drodze kolejne wioski, w których produkuje się whisky: Ballindalloch, Craigellachie i Aberlour. Natępnie docieramy do nadmorskiego miasteczka Cullen, skąd rozciąga się fantastyczny widok na zatokę i przy dobrej pogodzie jest szansa, że zobaczymy bawiące się w wodzie delfiny.

Z Cullen jedziemy wzdłuż wybrzeża do Portsoy, które słynie z przepysznych lodów -ponoć te z karmelem są najlepsze! Kontynuujemy podróż wzdłuż nadmorskich miejscowości, po drodze zatrzymując się i jedząc obiad w jednej z nich.

Następnie trasa naszej wycieczki prowadzi na południe wzdłuż wybrzeża do uroczego Aberdeen, gdzie spędzimy noc i zjemy kolację. Przed kolacją przewodnik zabierze nas na wycieczkę po trzecim co do wielkości mieście Szkocji.

Trasa ok. 210km

Dziś wyruszymy wzdłuż malowniczego szkockiego wybrzeża w kierunku Edynburga. Po drodze zatrzymamy się w Dundee, które zostało wpisane na Listę UNESCO City of Design. Tutaj znajduje się wyjątkowy  budynek zaprojektowany przez Kengo Kumę, w którym mieści się oddział Muzeum V&A (Victoria and Albert Museum), poświęcony  wyłącznie osiągnięciom i trendom szkockiego designu. Będzie czas, aby zajrzeć tam lub wypić kawę w kawiarni. Tuż obok muzeum  można zobaczyć słynny statek RRS Discovery, na którego pokładzie Robert F. Scott przemierzył wody Antarktydy podczas wyprawy w latach 1901-04. Jest to jeden z ostatnich drewnianych trójmasztowców wybudowanych w Wielkiej Brytanii i obecnie stanowi wielką  atrakcję turystyczną w Dundee.

Następnie jedziemy dalej na południe i docieramy do niewielkiego, średniowiecznego miasteczka St. Andrews, położonego nad Morzem Północnym, w którym znajduje się najstarsze na świecie pole golfowe - Old Course.  

Początków gry w golfa nie można dokładnie określić, ale pewne jest, że wywodzi się on ze Szkocji i że zaczęto go uprawiać na szkockich wzgórzach już w XV wieku!

Pierwszy klub golfowy został założony w 1744 roku i opracowano wspólny zbiór zasad gry, które do tej pory różniły się w zależności od miejsca. Ten zbiór zasad został później rozwinięty przez klub golfowy The Society of St. Andrews Golfers, który został założony w 1754 roku i któremu w 1834 roku pozwolono przyjąć nazwę Royal and Ancient Golf Club of St. Andrewsa. Klub ten zdobył duży autorytet w świecie golfowym i ostatecznie stał się nadrzędną instancją do której zwracano się w kwestii interpretacji przepisów i orzeczeń. Z czasem klub stał się organem zarządzającym sportem golfowym na całym świecie, z wyjątkiem Ameryki Północnej.

Oprócz bogatej historii golfa, muzeum golfa i dziewięciu pól golfowych, St. Andrews posiada również najstarszy uniwersytet w Szkocji (założony pomiędzy 1410 a 1413 roku), który może poszczycić się wybitnymi absolwentami takimi jak Edward Genner, odkrywca szczepień przeciwko grypie, Jean-Paul Marat, polityk z czasów rewolucji francuskiej, Bertie Forbes, założyciel czasopisma Forbes i wielu innych. Na tym uniwersytecie studiował też książę William oraz Kate Middleton i właśnie tutaj się poznali.

Następnie zobaczymy z oddali ruiny średniowiecznego zamku St. Andrews, które wznoszą się na smaganym wiatrami klifie, u którego stóp rozciąga się plaża Castle Sands.

W trakcie drugiej wojny światowej w St. Andrews stacjonował I Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Sikorskiego. Na jego cześć miasto ufundowało pomnik generała, który znajduje się w ogrodach przy St. Andrews Museum.

Po południu dotrzemy z powrotem do Edynburga, gdzie rozpoczęliśmy naszą wycieczkę po Szkocji, dużo bogatsi o wspaniałe wrażenia! Zameldujemy się w naszym hotelu, położonym blisko centrum miasta. Tutaj spędzimy kolejne dwie noce. Kolacja we własnym zakresie. Jesteśmy jednak w dużym mieście więc jest okazja, aby odkrywać szkocką kuchnię. Nasz pilot chętnie doradzi ciekawe miejsca na kolację.

Trasa ok. 205 km

Po śniadaniu wyruszymy na wycieczkę po stolicy Szkocji. Dowiemy się więcej o historii miasta i zobaczymy jego główne atrakcje. Miniemy objęte ochroną UNESCO dzielnice Starego i Nowego Miasta.

Odwiedzimy zamek na Starym Mieście, który wznosi się na jednym z siedmiu wzgórz znajdujących się w mieście. Codziennie (z wyjątkiem niedziel) o godzinie 13:00 ma tu miejsce nietypowa atrakcja, jaką jest wystrzał z jednej z zamkowych armat. Niegdyś wystrzały te miały pomóc marynarzom w porcie Lieth zsynchronizować dzwony na statkach, dzisiaj stały się edynburską tradycją.

Przejedziemy przez Nowe Miasto zbudowane ponad 200 lat temu, które szybko stało się wzorem dla europejskiego planowania urbanistycznego. Powstało w odpowiedzi na potrzebę poszerzenia tkanki miasta o nową dzielnicę przeznaczoną dla bogatszej części społeczeństwa.

Edynburg słynie również z kultury i literatury - urodzili się tu zarówno Sir Walter Scott, jak i Sir Arthur Conan Doyle, twórca postaci Sherlocka Holmesa. Edynburg to też miasto, w którym zagadki kryminalne rozwiązuje (fikcyjny) inspektor John Rebus, bohater słynnej serii książek (i nakręconego na ich podstawie serialu telewizyjnego) szkockiego pisarza Iana Rankina.

Po południu będzie czas na samodzielne odkrywanie miasta. Jeśli jesteś fanem inspektora Rebusa, możesz zajrzeć do jego ulubionego pubu, The Oxford Bar na Nowym Mieście. Można też udać się na ulicę Rose Street, gdzie znajduje się wiele pubów, w których obsługa serwuje pyszne jedzenie i duże kufle piwa. Wieczorem miejsce na kolację także będzie można wybrać samemu. Oczywiście nasz polski pilot cały czas pozostaje do dyspozycji i chętnie udzieli informacji na temat dodatkowych atrakcji w Edynburgu lub doradzi wybór dobrej restauracji na kolację.

To dzień, w którym niestety pożegnamy Szkocję i wrócimy do swoich domów z bagażem wspomnień, zdjęć i pamiątek.