Malta i Gozo - śladami Rycerzy Maltańskich

Po przylocie na Maltę udamy się do hotelu. Czas wolny.

Archipelag maltański to trzy zamieszkane wyspy: Malta, Gozo i Comino. Mieszkańców tej ostatniej można policzyć na palcach jednej ręki.

Mimo tego, że Malta jest nowoczesnym europejskim krajem, panuje tu wyjątkowy spokój, wynikający nie tylko ze ścisłych powiązań z historią zakonu rycerskiego. Architekturę przenika wpływ włoski na przemian z angielskim (wszechobecne czerwone skrzynki na listy i budki telefoniczne).

Nastrój wysp podkreślają złote promienie słoneczne, w których przez cały rok skąpany jest archipelag. Piękne światło odbija się w Morzu Śródziemnym i pada na charakterystyczne żółte domy z wapienia.

Mieszkańcy Malty są ciepli, przyjaźni i dowcipni. Prawdopodobnie ze względu na historię kraju - byłej kolonii brytyjskiej - Maltańczycy mają specyficzne angielskie poczucie humoru i są bardzo uprzejmi, natomiast odwagę zawdzięczają południowcom. Ich język brzmi jak arabski, ale dużo w nim włoskich, francuskich i angielskich określeń. W słownictwie kulinarnym widać wpływy sycylijskie i bliskowschodnie, ale w kuchni królują składniki lokalne, takie jak królik i miód.

Na każdym kroku widać ślady historii, która przetoczyła się przez wyspy – trzeba zwrócić uwagę na tutejsze łodzie rybackie, które udekorowano malowanymi oczami, mającymi ustrzec przed „złymi oczami”, tzn. przekleństwem. Tradycja ta sięga kultury fenickiej ok. roku 1000 p.n.e.

Po przylocie na Maltę skierujemy się do naszego hotelu. W hotelowej restauracji będziemy spotykali się codziennie na posiłkach.

Stolica Malty - Valletta to jedno z nielicznych miast na świecie, w którym w całości zachował się jego oryginalny układ. Rycerze zakonu joannitów przybyli tu w 1566 r. i założyli Vallettę. W przeciągu niespełna 5 lat zbudowali fortyfikacje, kościoły, klasztory i ok. 2 000 prywatnych domów.

Vallettę zamieszkuje niecałe 7000 mieszkańców. Z jednej strony jest to jedna z najmniejszych europejskich stolic, a z drugiej trudno w Europie o miasto z większą ilością zabytków na metr kwadratowy. Dziedzictwo Valletty doceniła organizacja UNESCO, która wpisała całe miasto z 320 zabytkami na listę światowego dziedzictwa kulturowego.

Obecnie stolica jest siedzibą rządu, a jej uliczki pełne są urokliwych skwerów i fasad przypominających butiki angielskie z lat 30-tych.

Miasto zwiedzimy pieszo, zaczniemy od katedry św. Jana, zbudowanej w latach 1573-78 jako kościół zakonu krzyżowców. Na przestrzeni lat krzyżowcy zgromadzili w świątyni wiele bogactw wykonanych ze srebra, marmuru, złota, liczne dzieła sztuki, które tworzą niezwykły przepych jej wnętrz. Każda ściana i kolumna pokryta jest ornamentami i dekoracjami, a na każdym kroku widać krzyże maltańskie i herby rodowe. Podłoga pokryta jest wielokolorową mozaiką z czarnego, niebieskiego, czerwonego, różowego i żółtego marmuru. Każdy jej fragment opowiada historię życia rycerza.

Sklepienie kościoła pokryte jest freskami autorstwa Mattii Preti, które ilustrują wydarzenia z życia Jana Chrzciciela. W oratorium katedry znajduje się znany na całym świecie obraz Caravaggia „Ścięcie św. Jana Chrzciciela”. Obejrzymy ten obraz, który przyciąga wzrok każdego widza.

Maltańczycy są żarliwymi katolikami, dlatego na wizyty w kościołach należy przewidzieć odpowiedni strój. Szorty, krótkie sukienki i koszulki na ramiączkach są zabronione.

Tego dnia udamy się również do Pałacu Wielkiego Mistrza, wybudowanego w XVI wieku jako siedziba Wielkiego Mistrza zakonu joannitów. W późniejszym okresie, gdy Malta była brytyjską kolonią (1814-1964), rezydował w nim gubernator angielski. Dziś pełni funkcje parlamentu i miejsce zamieszkania prezydenta.

Wycieczkę po Valletcie zakończymy w Górnych Ogrodach Barrakka, założonych na murach miejskich w 1661 r. jako miejsce rozrywki i ćwiczeń dla rycerzy. Z Ogrodów rozciąga się fantastyczny widok na port Grand Harbour, Vittoriosę i Sengleę.

Z wielkiego naturalnie położonego portu Grand Harbour przeprawimy się promem na drugą stronę zatoki by odwiedzić miasta Vittoriosa i Cospicua. Z wody zobaczymy fortyfikacje Valetty w całej okazałości, będziemy mijać łodzie rybackie zwane "luzzu" ozdobione namalowanymi oczami, skaliste i piaszczyste plaże oraz kopuły licznych kościołów.

Udamy się na zwiedzanie Vittoriosy, jednego z trzech historycznych miast: Vittoriosa, Cospicua i Senglea. Mieszkańcy Malty używają oprócz łacińskich nazw również nazw lokalnych: Birgu, Bormla i Isla, co może być mylące. W rybackim mieście Vittoriosa (Birgu) osiedlili się joannici zaraz po przybyciu na Maltę w 1530 r. Dopiero później przenieśli się do Valletty. Rycerze naprawili i rozbudowali stare fortyfikacje Vittoriosy i to tu odparli atak Turków podczas Wielkiego Oblężenia w  1565 r. Podczas II Wojny Światowej w latach 1941 i 1942 te trzy miasta były niemal codziennie bombardowane i odniosły wiele szkód. Dziś mieszkańcy zbliżyli się do siebie, a większość utrzymuje się z pracy w stoczni.

Vittoriosa to maleńkie i urocze miasteczko mające tylko 800 metrów długości, a w najszerszym miejscu 400 metrów szerokości. Jeśli dotychczas nazewnictwo nie było wystarczająco zagadkowe, tutaj wszystkie znaki są w języku maltańskim, mapy natomiast można nabyć tylko w wersji angielskiej.

Po śniadaniu udamy się na poszukiwanie nowych wrażeń. Rozpoczniemy od wizyty w megalitycznej świątyni Hagar Qim, jednej z najlepiej zachowanych i imponujących prehistorycznych świątyń na Malcie.

Powstanie świątyni datuje się na 3600-3000 p.n.e., co czyni ją najstarszą konstrukcją kamienną na świecie, starszą nawet od piramid w Egipcie.

Wejście do Hagar Qim zostało odrestaurowane i pozwala wyobrazić sobie, jak kiedyś wyglądała ta budowla. Drewniany dach, wieńczący niegdyś świątynię, dawno już zniknął.

Pojedziemy do małego miasteczka rybackiego Wied iz-Zurrieq. Tutaj zobaczymy Błękitną Grotę, która w rzeczywistości jest siecią wielu grot i tworzy imponujący, niesamowity widok. Lokalizacja groty, rozświetlające ją promienie słoneczne i morze sprawiają, że woda nabiera wszystkich odcieni niebieskiego. Jeżeli pogoda pozwoli, będzie możliwość wybrania się na wycieczkę łodzią do wnętrza grot (koszt wycieczki ok. 8 euro, nie uwzględniony w cenie wycieczki). Warunkiem jednak jest spokojne morze.

Nasz następny przystanek to rybacka miejscowość Marsaxlokk, która zachowała swój oryginalny maltański charakter.

Wzdłuż brzegu stoją dumnie stare maltańskie domy, a flota kolorowych łodzi rybackich „luzzu” kołysze się na wodzie.

Na nadmorskim targu można kupić głównie pamiątki. W Marsaxlokk stacjonowała turecka flota podczas Wielkiego Oblężenia w 1565 r. Tutaj również wojska Napoleona zeszły na ląd podczas francuskiej inwazji w 1798 r.

Ten spokojny port był wielokrotnie areną wydarzeń o znaczeniu międzynarodowym, np. spotkania Michaiła Gorbaczowa z Georgem Bushem w 1989 r.

Do hotelu wrócimy ok 14:00, a wieczorem zjemy kolację.

Dzień rozpoczniemy od zwiedzania miasta Mosta. Zwiedzimy „kościół cudu”, który ma trzecią pod względem wielkości niepodpartą kopułę w Europie. Budowa kościoła zajęła mieszkańcom Mosty 27 lat, a rezultat jest imponującym dziełem sztuki budowlanej.

Tego dnia zwiedzimy też Grotę św. Pawła w Rabacie. Podobno to tutaj zatrzymał się św. Paweł, kiedy znalazł się na Malcie w 60 roku, po tym jak rozbiła się łódź, którą podróżował z Krety do Rzymu. Z tego miejsca prowadził działalność misyjną i szerzył religię chrześcijańską na Malcie. Dziś grota jest celem pielgrzymek wiernych z całego świata.

W planie wycieczki jest zwiedzanie Mdiny i spacer nostalgicznymi uliczkami.

Miasto leży na 213-metrowym płaskowyżu, a z miejskiego bastionu rozciąga się zapierający dech w piersi widok na niemal całą wyspę. Ludzie zamieszkiwali ten teren już w epoce brązu. Fenicjanie założyli tu plac handlowy w 1000 r.p.n.e, Rzymianie zbudowali główne budynki, a Arabowie nadali miastu do dziś używaną nazwę, która po arabsku oznacza ufortyfikowane miasto.

Arabowie zbudowali również fosę i wielki mur, mający odgrodzić miasto od reszty kraju.

Mdina była pierwszą stolicą Malty, zamieszkiwaną głównie przez najznamienitsze i najbogatsze maltańskie rodziny, które budowały tu swoje pałace. Katedra św. Pawła to imponujący kościół miejski, poświęcony apostołowi Pawłowi.  Według legend to tutaj w 60 r.n.e. apostoł Paweł ochrzcił rzymskiego namiestnika Publicusa.

W Ta’ Qali Crafts Village przyjrzymy się bliżej tradycyjnemu maltańskiemu rękodziełu, a następnie odwiedzimy ogrody San Anton Gardens. Ogród jest otwarty dla zwiedzających, mimo że w tym kompleksie mieści się również siedziba prezydenta.

Ten dzień przeznaczony jest na odpoczynek lub zwiedzanie na własną rękę.

Po śniadaniu obierzemy kurs na północną część Malty i Cirkewwy. Tam wsiądziemy na prom, skąd popłyniemy na spokojną i urodzajną wyspę Gozo.

Na Gozo, mimo niewielkiego obszaru, mieszka około 30 000 mieszkańców. Główne źródło dochodów to rolnictwo i rybołówstwo, a życie płynie tu dużo spokojniej niż na Malcie.

Półgodzinna przeprawa promem jest urozmaicona, bo po drodze miniemy mniejszą wyspę Camino i Błękitną Lagunę, która zasługuje na swoją nazwę dzięki krystalicznie czystej wodzie, prawie jak na Karaibach. Dla miłośników nurkowania to prawdziwy raj.

Po przybyciu do portu Mgarr na Gozo wyruszymy do stolicy wyspy Victorii, która nazywana jest również Rabat. Zmiana nazwy z Rabat na Victoria nastąpiła w 1897 r. na cześć obchodzonego wtedy diamentowego jubileuszu angielskiej królowej Wiktorii.

Miasto zwiedzimy pieszo. Dotrzemy do cytadeli, z której rozciąga się wspaniały widok na miasto.

Cytadelę zbudowano w latach 1687-1711 na miejscu kościoła zniszczonego w trzęsieniu ziemi. Z braku środków nigdy nie dokończono budowy kopuły, ale jej malarskie cechy szczególne zachowały się wewnątrz świątyni.

Następny przystanek to piękne miasteczko rybackie Xlendi, usytuowane nad samym brzegiem morza.  Można tu zjeść pyszny obiad w jednej z nadmorskich restauracji. Po obiedzie pożegnamy Gozo. Po krótkiej podróży promem i autobusem dotrzemy do naszego hotelu.

Dzień ten przeznaczony jest na poznawanie kraju na własną rękę. Jeżeli pogoda pozwoli, warto odwiedzić piaszczyste plaże na wyspie, np. popularne Ghajn Tuffieha, Golden Sands, Ghadira Bay i Paradise Bay. Polecamy wycieczkę do Sliemy, pierwotnie miasteczka rybackiego, a obecnie ekskluzywnego przedmieścia Valletty. Rozpościera się stąd wspaniały widok na starą część Valletty. Wzdłuż morza i portu usytuowane są liczne kawiarnie i sklepy.
Dla chętnych wycieczka do Valetty z pilotem.

Dziś żegnamy się z uroczą Maltą. Czas wracać do domu. Przylot do Warszawy