Wybierz się w podróż do Splitu
W porcie roi się od turystów, opalonych rybaków, skrzeczących mew, dumnych kapitanów jachtów, spacerowiczów i starszych pań oferujących podróżnym dach nad głową. Split jest węzłem komunikacyjnym rozległego archipelagu Dalmacji. Stąd można zwiedzać potężny chorwacki archipelag - i odkrywać 1700-letni pałac rzymskiego cesarza Dioklecjana, który nadal stanowi centrum miasta. Zapraszamy na wakacje w Splicie!
Uliczny muzyk gra rockowe klasyki na swojej gitarze akustycznej, kilku osobowy męski chór wykonuje klapa - gatunek tradycyjnej muzyki a cappella, ukształtowany z liturgicznych pieśni religijnych, spopularyzowany w chorwackiej Dalmacji, a dwóch młodych chłopaków przebranych za rzymskich żołnierzy reklamuje wycieczkę z przewodnikiem po starożytnych komnatach cesarza Dioklecjana. Pałac Dioklecjana o powierzchni 30 000 metrów kwadratowych został zbudowany na wybrzeżu Adriatyku około 300 roku n.e. i był otoczony murami o grubości dwóch metrów i wysokości 20 metrów, które nadal w wielu miejscach są dobrze zachowane. Dziś ruiny pałacu stanowią centrum portowego miasta Split, które z prawie 200 000 mieszkańców jest drugim co do wielkości miastem Chorwacji, po Zagrzebiu - i najważniejszym miastem chorwackiego archipelagu.
Przez stulecia uważano, że nazwa Split pochodzi ona od łacińskiego słowa oznaczającego pałac, obecnie uważa się, że nazwa miasta pochodzi od krzewów o małych, pięknych żółtych kwiatach. Krzewy te rosną dziko w okolicy Splitu i w całej Dalmacji.
Rzymianin Dioklecjan urodził się w pobliżu współczesnego Splitu w 244 r. n.e.. Po zakończeniu rządów Imperium Rzymskim, przeszedł na emeryturę i zamieszkał w pobliżu swojego miejsca urodzenia.
Pałac Dioklecjana
Do starożytnego miasta pałacowego prowadzą cztery bramy: na południu Porta Aenea lub Brązowa Brama. Na wschodzie Porta Argentea lub Srebrna Brama, która prowadzi na rynek, gdzie każdego dnia gromadzi się kolorowy tłum ludzi. W kierunku Porta Ferrea lub Żelaznej Bramy, która prowadzi do Placu Narodowego z gotyckim ratuszem, renesansowym pałacem i XVI-wieczną wieżą zegarową. I wreszcie, na północy, 4,5-metrowa Porta Aurea - Złota Brama. Na placu znajduje się gigantyczny, prawie 9 metrowy pomnik biskupa Grzegorza z Ninu, który w X wieku walczył o zastąpienie łaciny słowiańskim językiem kościelnym. Posąg został stworzony w 1929 roku przez największego chorwackiego rzeźbiarza Ivana Meštrovicia. Mówi się, że jeśli dotkniesz dużego palca biskupa, spełni się twoje największe życzenie - i sądząc po błyszczącym palcu, wiele osób tego próbuje.
Wewnątrz pałacu znajduje się Perystyl, który służy jako miejsce spotkań towarzyskich i tło dla wszelkiego rodzaju występów i rozrywki - od teatru ulicznego po klasyczną operę. Niektóre z nich można oglądać z eleganckiej kawiarni Lvxor, położonej pośród 1700-letnich filarów pałacu. Stąd seria schodów prowadzi w dół do długiego podziemnego przejścia, gdzie można kontynuować zwiedzanie pokoi cesarza lub kupić lokalną biżuterię, rękodzieło i cesarskie pamiątki.
Pałac Dioklecjana jest jedynym rzymskim pałacem, który później stał się centrum średniowiecznego miasta i dziś nadal służy jako integralna część miasta, z alejkami wypełnionymi restauracjami, kawiarniami i małymi sklepami. Ciekawe jest, że w murach Starego Miasta, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO mieszka ponad 3000 osób.
Targ rybny i życie na plaży
Istnieje dużo powodów, dla których warto wybrać się poza bramy miasta. Stary pałac wychodzi na Morze Adriatyckie i promenadę portową Riva, która przez wiele lat była centrum kolorowego Splitu. Zakochane pary i starsi mężczyźni w kapeluszach obserwują z ławek i kawiarni na chodnikach życie toczące się wokół lub obserwują katamarany i duże promy Jadrolinija, które przewożą ludzi do i ze Splitu oraz wielu wysp archipelagu.
Rzut kamieniem od promenady portowej znajduje się lokalny targ rybny, gdzie krzyczący mężczyźni i zachrypnięte kobiety sprzedają połów dnia - krwistoczerwonego tuńczyka, homary, kalmary i wiele innych - a w przeciwnym kierunku można rozłożyć ręczniki plażowe na miejskiej plaży w Splicie, Bačvice, która przyciąga tłumy w dzień, gdy słońce jest wysoko na niebie, a nocą, gdy ożywają bary i kawiarnie plażowe.
Doświadczenia kulturalne w Splicie i okolicy
Na obrzeżach Splitu w dzielnicy mieszkalnej Meje znajduje się Galeria Ivana Meštrovicia, mieszcząca się w pięknej starej willi. Meštrović, najbardziej znany na świecie chorwacki rzeźbiarz, przekazał dla willi ponad 200 własnych dzieł z marmuru, brązu i drewna, a także wspaniałą kolekcję współczesnego malarstwa chorwackiego. Z willi roztaczają się również wspaniałe widoki na archipelag Dalmacji.
Można wybrać się także na wycieczkę poza Split i odwiedzić Trogir, który znajduje się w pobliżu lotniska i jest również wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESC lub odkryć starożytne miasto Salona, położone u podnóża góry Kozjak między Trogirem a Splitem. Tutaj, gdzie urodził się cesarz Dioklecjan, znajdują się pozostałości starożytnych murów miejskich, łaźnie termalne, mozaiki, wille, grobowce i prawie 2000-letni amfiteatr, który niegdyś mieścił do 20 000 krwiożerczych gladiatorów. Salona nie jest tak znana jak Knossos czy Pompeje, ale w czasach swojej świetności była domem dla około 60 000 mieszkańców - czyli trzy razy więcej niż żyło w starożytnym mieście Pompeje.
Riwiera Makarska
Wakacje w Splicie dobrze jest zakończyć wycieczką 60-kilometrową magistralą adriatycką wzdłuż Riwiery Makarskiej, która zaczyna się kilka kilometrów na południe od Splitu i rozciąga się po obu stronach głównego miasta Makarska do miasta portowego Ploče i wejścia do bujnej delty Neretwy. Woda jest przejrzysta i czysta jak świeżo wypolerowany kryształ, a w głębi lądu są dobre możliwości do uprawiania turystyki pieszej w najwyższych górach Dalmacji.
